Intussen in Nederland…

(2 oktober 2014) “In het begin maakte God de hemel en de aarde. De aarde was leeg en verlaten. Overal was water, en alles was donker.”
Zo begint de Bijbel in Gewone Taal, die gisteren in Den Haag is gepresenteerd.
Het is wennen. Geen “woest en ledig”, geen “duisternis op de vloed” (of “oervloed”, zoals in de NBV), en zelfs “scheppen” heeft moeten wijken voor het alledaagse “maken”. Dat is een gevolg van de beperkingen die de vertalers van de BGT zich hebben opgelegd. De woordenschat is niet groter dan zo’n 4000 woorden. De zinnen zijn kort; zo is Ef. 1:3-14 – in het Grieks één zin – opgeknipt in 33 zinnen, tegen 5 in de HSV en 6 in de NBV. Informatie die voor de oorspronkelijke lezers duidelijk was maar voor huidige lezers onbekend, is soms expliciet gemaakt.
2014-10-01-KRK1-BGT-2-FC_web
Het is wennen. Dat de ark van Noach nu een boot is en de kribbe een voerbak, is nog niet eens zo opzienbarend. Dat het koninkrijk van God nu “Gods nieuwe wereld” is, en dat “verbond” vertaald is als “afspraak” of “belofte”, daar wordt het spannender.
Ik wil daar niet inhoudelijk op ingaan, maar het treft me dat deze keuzes zo herkenbaar zijn. Want de BGT-vertalers zitten met dezelfde dilemma’s die ik in de Polynesische talen voortdurend tegenkom. De BGT beperkt zich tot 4000 woorden; in veel talen in Oceanië is de totale woordenschat niet veel groter. Zo stelden de BGT-vertalers zich de vraag: kunnen we voor dit lezerspubliek het woord “genade” gebruiken? Hun antwoord was negatief. De Nukuoro-vertalers hoefden zich die vraag niet eens te stellen: in hun taal is er geen afzonderlijk woord voor “genade”, de keus is tussen “goedheid” en “vrije gift”.
Verder: de BGT-vertalers streefden naar korte zinnen. Veel vertalingen in Oceanië hebben eenzelfde tendens, omdat de tekst anders veel te moeilijk wordt. In de BGT zijn bepaalde metaforen vertaald naar hun onderliggende betekenis. Wij staan soms voor dezelfde keus, omdat de metafoor het verstaan in de weg kan staan.

Het Nederlands Bijbelgenootschap benadrukt in zijn communicatie dat een vertaling in gewone taal veel zeggingskracht kan hebben. Ik denk dat ze gelijk hebben. Zoals ik ook denk dat een vertaling in het Nukuoro, of het Rapa Nui, zeggingskracht kan hebben. Alle beperkingen ten spijt.

Dit bericht werd geplaatst in Niet gecategoriseerd door admin . Bookmark de permalink .

Geef een reactie